A fala de Braño: Unha aproximación

Abstract

[Resumo] A variación dialectal do galego é unha fonte de información sobre a lingua moi útil para o seu estudo. Os falares das aldeas máis pequenas poden esconder os maiores tesouros coñecidos e por coñecer a respecto da lingua. Quer sexa pola presión do castelán, quer pola normalización e normativización da lingua galega, sobre todo a través do ensino, moitas das variedades dialectais están a perder algúns dos trazos que as individualizan dentro do espazo galaico. Este traballo realiza unha aproximación á variedade de galego que se fala no lugar de Braño, pertencente á parroquia de Carantoña no concello de Vimianzo, co obxectivo de deixar constancia na bibliografía dialectal galega da variedade falada neste lugar e así contribuír a acrecentar a información sobre esta materia. A estrutura do traballo segue, principalmente, a obra de Francisco Fernánd ez Rei, Dialectoloxía da lingua galega, pois é esta, aínda hoxe, unha das referencias obrigadas no eido da dialectoloxía na nosa lingua. Dos trazos que se presentan, analízase a orixe botando man de traballos de historia da lingua galega e de gramáticas. Tamén se atende á delicada situación nos casos onde a sobrevivencia está en perigo, e contribuír deste xeito, a actualizar o coñecemento do seu estado. Para a caracterización da lingua procedeuse a gravar oralmente a diferentes habitantes do lugar e a posterior transcrición dos textos. Tamén se recolleu unha breve listaxe de palabras e expresións sentidas no lugar. Como resultado deste traballo, confírmanse os datos que a bibliografía atribúe a esta zona, ubicada no bloque occidental, con algunha matización nalgún trazo; por outra banda, tamén se constata a progresiva desaparición dalgúns trazos xa considerados como menores hai tempo pola caída en desuso e a súa reducida área de acción. Tamén se verifica como algúns destes trazos van perdendo forza en cada nova xeración, ben sexa pola escolarización na variedade estándar do galego, ben pola influencia do castelán, sobre todo nas xeracións máis novas, pois estas están moito máis expostas a esta lingua do que as xeración máis vellas.