Nuevo modelo de evaluación de la sostenibilidad de estructuras de hormigón

Ver/ abrir
Use este enlace para citar
http://hdl.handle.net/2183/19931Coleccións
- Teses de doutoramento [2017]
Metadatos
Mostrar o rexistro completo do ítemTítulo
Nuevo modelo de evaluación de la sostenibilidad de estructuras de hormigónAutor(es)
Director(es)
Cruz, M. Pilar de laCaño, Alfredo del
Data
2017Resumo
[Resumen]
El método más riguroso de evaluación de la sostenibilidad es el denominado Análisis del Ciclo de
Vida (ACV), aplicable tanto a lo ambiental como a lo social y económico. Con este método se
cuantifican diversos parámetros, denominados indicadores. Por ejemplo, entre otros, toneladas de
CO2 emitidas, empleo generado o coste de producción por cada tonelada producida de hormigón de
un determinado tipo, con una dosificación concreta. Los problemas más importantes del ACV son, en
primer lugar, que la mayoría de los profesionales de cualquier país, incluidos los países avanzados,
no tienen formación suficiente para realizar estos estudios. En segundo lugar, que todavía no existe
un acuerdo global acerca de la manera de realizar un ACV. En tercer lugar, que todavía no hay bases
de datos completas que permitan cuantificar todos los indicadores clave; este es el caso, entre otros,
de la creación de empleo. Y finalmente, en cuarto lugar, que el resultado de un ACV es un mero
listado de indicadores cuantificados, que en muchos casos no sirve para tomar decisiones, porque
cada alternativa de diseño tiene sus propias ventajas e inconvenientes.
Estas fueron las razones clave para que el modelo de la Instrucción española de Hormigón
Estructural, EHE-08, no fuese del tipo ACV. Por el contrario, se optó por utilizar parámetros bien
conocidos por los profesionales del sector, junto con una técnica multicriterio de apoyo en la toma de
decisiones, el método MIVES (Modelo Integrado de Valor para Evaluación de la Sostenibilidad), que
integrase los diferentes indicadores en un único índice de sostenibilidad global: el ICES (Índice de
Contribución de la Estructura a la Sostenibilidad). Todas las razones ya comentadas llevaron también
a que en esta Tesis se plantease un modelo que emplea dicho tipo de parámetros y el mismo método
de integración (MIVES) pero ahora tratando de que los resultados de aplicar dicho modelo sean
coherentes con los de la aplicación de un ACV. Debe tenerse en cuenta que el modelo de la EHE-08
no sólo es pionero, sino que también es, hasta la fecha, el único de este tipo aplicado al hormigón
estructural en un marco normativo.
Por diversas razones, sobre todo de plazo, el proyecto llevado a cabo para crear el modelo de la
EHE-08 no incluía en su alcance la comparación de resultados de dicho modelo con resultados de
ACVs. Como se acaba de comentar, esto es algo que se ha solucionado en esta Tesis.
Tras el análisis de la bibliografía generada en torno al modelo de la EHE-08 y el estudio detallado del
propio modelo y de sus posibilidades de aplicación, en esta Tesis se plantearon varias preguntas. La
primera era: ¿se corresponde la relevancia de cada aspecto del ICES con su importancia real en lo
relativo a la sostenibilidad de la estructura analizada?. En esta Tesis se ha estudiado si la importancia
que se da en la EHE-08 a cada aspecto evaluado se corresponde con los resultados de un análisis de
ciclo de vida (ACV) medioambiental. La respuesta a esta primera pregunta es negativa, de acuerdo
con las conclusiones de dicho análisis.
La segunda pregunta era: ¿existen aspectos relevantes de la sostenibilidad que no hayan sido
tenidos en cuenta en la EHE-08 y, por el contrario, se han evaluado allí aspectos que, en realidad,
son escasamente influyentes a efectos del desarrollo sostenible?. En esta Tesis se ha analizado la
completitud de los aspectos medioambientales, económicos y sociales contemplados en el modelo de
la EHE-08, y la respuesta a dicha pregunta es positiva, de acuerdo con las conclusiones del
mencionado análisis.
La última pregunta era: ¿tiene sentido proponer un nuevo modelo de evaluación, del mismo tipo que
el ya existente, que aporte información más fiable como herramienta de ayuda a la decisión en el diseño sostenible de estructuras de hormigón?. Dadas las contestaciones a las anteriores preguntas,
la respuesta a esta pregunta era positiva.
Por tanto el último objetivo de la Tesis ha sido proponer un nuevo modelo de evaluación de la
sostenibilidad para estructuras de hormigón, tomando como base el existente, que incluyese
soluciones a los problemas detectados. Se propone aquí un nuevo modelo, que se ha concebido de
forma genérica, no necesariamente para su integración en una normativa estructural. No obstante
puede encuadrarse en ella, sin problemas. Se trata de un modelo muy completo, que es coherente
con posibles ACVs de la estructura bajo análisis.
Los resultados de esta Tesis serán de aplicación para el conjunto de proyectistas y clientes que
deseen construir estructuras sostenibles de hormigón armado o pretensado, sea en el marco de un
entorno normativo, sea fuera de él. También serán de utilidad para el desarrollo de futuros proyectos
de investigación derivados de este trabajo y enmarcados dentro del ámbito de la sostenibilidad
estructural.
Está en fase de desarrollo un nuevo Código Estructural (CE) español, adaptado a los Eurocódigos. Sustituirá a la EHE-08 y a la actual Instrucción española de Acero Estructural (EAE), incluyendo un
nuevo modelo de evaluación de la sostenibilidad. Este modelo no se ha difundido todavía. Uno de los
futuros desarrollos de esta Tesis será, por tanto, realizar comparaciones entre el modelo aquí
propuesto y el del nuevo CE, establecer conclusiones al respecto, y proponer soluciones a los
problemas detectados. [Resumo]
O método máis rigoroso de avaliación da sustentabilidade é a denominada Análise do Ciclo de Vida
(ACV), aplicable tanto ao ambiental como ao social e económico. Con este método cuantifícanse
diversos parámetros, denominados indicadores. Por exemplo, entre outros, toneladas de CO2
emitidas, emprego xerado ou custo de produción por cada tonelada producida de formigón dun
determinado tipo, cunha dosificación concreta. Os problemas máis importantes do ACV son, en
primeiro lugar, que a maioría dos profesionais de calquera país, incluídos os países avanzados, non
teñen formación suficiente para realizar estes estudos. En segundo lugar, que aínda non existe un
acordo global acerca da maneira de realizar un ACV. En terceiro lugar, que aínda non hai bases de
datos completas que permitan cuantificar todos os indicadores clave; este é o caso, entre outros, da
creación de emprego. E finalmente, en cuarto lugar, que o resultado dun ACV é unha mera listaxe de
indicadores cuantificados, que en moitos casos non serve para tomar decisións, porque cada
alternativa de deseño ten as súas propias vantaxes e inconvenientes.
Estas foron as razóns crave para que o modelo da Instrución española de formigón estrutural, EHE-
08, non fose do tipo ACV. Pola contra, optouse por utilizar parámetros ben coñecidos polos
profesionais do sector, xunto cunha técnica multicriterio de apoio na toma de decisións, o método
MIVES (Modelo Integrado de Valor para Avaliación da Sustentabilidade), que integrase os diferentes
indicadores nun único índice de sustentabilidade global: o ICES (Índice de Contribución da Estrutura
á Sustentabilidade). Todas as razóns xa comentadas levaron tamén a que nesta Tese expuxésese un
modelo que emprega devandito tipo de parámetros e o mesmo método de integración (MIVES), pero
agora tratando de que os resultados de aplicar o devandito modelo sexan coherentes cos da
aplicación dun ACV. Debe terse en conta que o modelo da EHE-08 non só é pioneiro, senón que
tamén é, ata a data, o único deste tipo aplicado ao formigón estrutural nun marco normativo.
Por diversas razóns, sobre todo de prazo, o proxecto levado a cabo para crear o modelo da EHE-08
non incluía no seu alcance a comparación de resultados do devandito modelo con resultados de
ACVs. Como se acaba de comentar, isto é algo que se solucionou nesta Tese.
Tras a análise da bibliografía xerada en torno ao modelo da EHE-08 e o estudo detallado do propio
modelo e das súas posibilidades de aplicación, nesta Tese expuxéronse varias preguntas. A primeira
era: ¿correspóndese a relevancia de cada aspecto do ICES coa súa importancia real a efectos da
sustentabilidade da estrutura analizada?. Nesta Tese estudouse se a importancia de cada aspecto
avaliado no modelo da EHE-08 correspóndese cos resultados dunha análise de ciclo de vida (ACV)
ambiental. A resposta esta primeira pregunta é negativa, de acordo coas conclusións do devandito
análise.
A segunda pregunta era: ¿existen aspectos relevantes da sustentabilidade que non fosen tidos en
conta no modelo da EHE-08 e, pola contra, avaliáronse aspectos que, en realidade, son escasamente
influentes a efectos do desenvolvemento sustentable?. Nesta Tese analizouse a completitude dos
aspectos ambientais, económicos e sociais contemplados no modelo da EHE-08, e a resposta á
devandita pregunta é positiva, de acordo coas conclusións do análise aludido.
A última pregunta era: ¿ten sentido propoñer un novo modelo de avaliación, do mesmo tipo que o xa
existente, que achegase información máis fiable como ferramenta de axuda á decisión no deseño
sustentable de estruturas de formigón?. Dadas as contestacións ás anteriores preguntas, a resposta a esta pregunta era positiva. Por tanto o último obxectivo da Tese foi propoñer un novo modelo de avaliación da sustentabilidade
para estruturas de formigón, tomando como base o existente, que incluíse respostas aos problemas
detectados. Proponse aquí un novo modelo, que se concibiu de forma xenérica, non necesariamente
para a súa integración nunha normativa estrutural. Con todo, pode encadrarse nela, sen problemas.
Trátase dun modelo moi completo, coherente con posibles ACVs da estrutura baixo análise.
Os resultados desta Tese serán de aplicación para o conxunto de proxectistas e clientes que desexen
construír estruturas sustentables de formigón armado ou pretensado, sexa no marco dunha contorna
normativa, sexa fóra dela. Tamén serán de utilidade para o desenvolvemento de futuros proxectos de
investigación derivados deste traballo e enmarcados dentro do ámbito da sustentabilidade estrutural.
Está en fase de desenvolvemento un novo Código Estrutural (CE) español, adaptado aos
Eurocódigos. Substituirá á EHE-08 e á actual Instrución española de Aceiro Estrutural (EAE),
incluíndo un novo modelo de avaliación da sustentabilidade. Este modelo non se difundiu aínda. Un
dos futuros desenvolvementos desta Tese será, por tanto, realizar comparacións entre o modelo aquí
proposto e o do novo CE, establecer conclusións respecto diso, e propoñer solucións aos problemas detectados. [Abstract]
The most rigorous method for assessing sustainability is the so-called Life Cycle Analysis (LCA),
applicable not only to the environmental, but also to the social and economic aspects. This method is
based in the quantification of different parameters, called indicators. For instance, among others, the
CO2 emissions in metric tons, the employment generated or the production cost of each metric ton of a
specific type of concrete, with a particular dosage. The most important problems of LCA are, firstly,
that most professionals in any country, including the advanced ones, do not have the adequate
education or training to carry out these studies. Secondly, that there is still no global agreement on
how to perform an LCA. In third place, that there is a lack of complete databases to quantify all the key
indicators; this is the case, among others, of job creation. And finally, in fourth place, that the LCA
result is a mere list of indicator quantifications, that in many cases is not enough for making decisions,
since each design alternative will have specific advantages and drawbacks.
These were the main reasons for establishing a sustainability assessment model not based in LCA,
when the Spanish Structural Concrete Code (EHE-08) was developed. On the contrary, it was decided
to employ parameters well known by all the professionals of the sector, together with a multicriteria
decision support technique, the MIVES method (Integrated Value Model for Sustainability
Assessment, in Spanish), for integrating the several indicators in a single, global sustainability index:
the ICES (Index of Contribution of the Structure to Sustainability, in Spanish). The previously alluded
reasons also led to the focus of the present work, again employing the same type of parameters and
the MIVES method, but assuring that the results of applying the new model were always consistent
with an LCA. It should be noted that the EHE-08 model is not only a pioneer one, but also the only
sustainability assessment method employed in a structural concrete code, up to the moment.
For many reasons, especially related to time, the project carried out to create the EHE-08 model did
not include in its scope the comparison of its results with the ones of applying LCAs. As just
mentioned, this is something that has been solved in this work.
After analyzing the literature related to the EHE-08 model and the detailed study of that model and its
applications, several questions were posed in this Doctoral Thesis. The first was: as for the
sustainability of the structure under analysis, does the relevance of each ICES parameter correspond
to its real importance?. In this work it has been studied whether the relevance of each aspect included
in the EHE-08 model is consistent with the results of an environmental life cycle analysis (LCA). And
the answer to this first question is negative, according to the conclusions of that study.
The second question was: are there relevant aspects of sustainability that have not been taken into
account in the EHE-08 model and, on the other hand, does that model include indicators that, in
reality, are hardly influential for the purposes of sustainable development?. In this work it has been
analyzed the completeness of the environmental, economic and social aspects encompassed by the
EHE-08 model, and the answer to this second question is positive, according to the conclusions of that analysis.
The last question was: does it make sense to propose a new evaluation model, of the same type as
the existing one, which would provide more reliable information for making decisions in the sustainable
design of concrete structures? Given the answers to the previous questions, the response to this
query was positive. Therefore, the last objective of this work was to propose a new model for assessing sustainability of
concrete structures, based on the existing one, but including solutions to the detected problems. A
new model is proposed here, generically conceived, not necessarily for its integration in a structural
code. However, it can be included in that framework, without problems. It is a very complete model,
consistent with potential LCA’s of the structure under analysis.
The results of this work can be useful for designers and clients wishing to construct sustainable
reinforced or prestressed concrete structures, whether in a code framework, or in other ones. They will
also be useful for the development of future research projects derived from this work and framed
within the scope of structural sustainability.
A new Spanish Structural Code (SSC), adapted to the Eurocodes, is currently under development. It
will replace the EHE-08 and the Spanish Structural Steel Code (EAE), including a new sustainability
assessment model. Despite of this, the new SSC model has not yet been disseminated. One of the
future developments of this work will be, therefore, to make comparisons between the SSC model and
the one here proposed, to draw conclusions on the matter, and to suggest solutions for the problems detected.
Palabras chave
Análisis del ciclo de vida
Hormigón-Aspecto del medio ambiente
Hormigón-Aspecto del medio ambiente
Descrición
Programa Oficial de Doutoramento en Enxeñaría Naval e Industrial . 5015V01
Dereitos
Os titulares dos dereitos de propiedade intelectual autorizan a visualización do contido desta tese a través de Internet, así como a súa reproducción, gravación en soporte informático ou impresión para o seu uso privado e/ou con fins de estudo e de investigación. En nengún caso se permite o uso lucrativo deste documento. Estos dereitos afectan tanto ó resumo da tese como o seu contido Los titulares de los derechos de propiedad intelectual autorizan la visualización del contenido de esta tesis a través de Internet, así como su repoducción, grabación en soporte informático o impresión para su uso privado o con fines de investigación. En ningún caso se permite el uso lucrativo de este documento. Estos derechos afectan tanto al resumen de la tesis como a su contenido