Regionalización hidrológica con métodos estadísticos multivariados

Use this link to cite
http://hdl.handle.net/2183/19463Collections
- Teses de doutoramento [2219]
Metadata
Show full item recordTitle
Regionalización hidrológica con métodos estadísticos multivariadosAuthor(s)
Directors
Duarte, Óscar C.Paz González, Antonio
Paris, Marta del Carmen
Date
2017Abstract
[Resumen]
El agua constituye un recurso escaso, sea por su calidad, por su cantidad o por su
ocurrencia. Pero a la vez, las condiciones de exceso dan lugar a situaciones críticas de
riesgo hídrico, sea por aumento de la amenaza hidrológica, de la vulnerabilidad social, o
de ambas. Ello requiere que se establezcan estrategias de gestión adecuadas para
garantizar su utilización eficiente y racional.
Dado que la cuenca hidrográfica es usualmente considerada como unidad de gestión de
los recursos hídricos comprometidos en la misma, la identificación de regiones
hidrológicamente homogéneas es un aspecto que merece ser tenido en cuenta a la hora de
realizar estimaciones de aquellas variables hidrológicas involucradas en el planteamiento
de estrategias de gestión (como caudales de diseño, eventuales escenarios de regulación,
proyecto de obras y capacidad de los cursos de agua, entre otros) y contemplar la
heterogeneidad de ambientes presentes dentro de esta unidad de gestión.
El término regionalización se utiliza en Hidrología para denominar la transferencia de
información de un sitio a otro dentro de un área de comportamiento hidrológico
semejante. Así, se emplea la regionalización para obtener información hidrológica en
sitios sin datos o con poca información. El principio de la regionalización es la similitud
espacial de algunas funciones, variables y parámetros que permiten esa transferencia. Un
beneficio adicional del análisis regional de la información es su contribución al
mejoramiento de una red de observaciones de datos hidroclimáticos, a medida que la
metodología explora la información disponible e identifica vacíos.
El objetivo de la investigación desarrollado en este trabajo de Tesis fue determinar qué
variables resultan significativas para delimitar regiones hidrológicas homogéneas
aplicando métodos estadísticos multivariados. Se han considerado para el análisis la
información disponible en cuencas hidrográficas de Perú y se ha realizado un análisis
comparativo con la cuenca del río Uruguay. Los resultados logrados señalan la
conveniencia de utilizar conjuntamente varios métodos multivariados y el uso de las
curvas de Andrews para la identificación e interpretación de las regiones definidas. El
área de aporte, la precipitación, la longitud del cauce y el caudal resultaron ser las
características físicas y variables hidrológicas de mayor significación en la diferenciación
de las regiones hidrológicas homogéneas. [Resumo]
A auga é un recurso escaso, xa sexa pola súa calidade, cantidade ou pola súa presencia.
Por outra banda, as condicións de exceso poden provocar situacións críticas de risco
hídrico, ben sexa polo aumento da ameaza hidrolóxica, da vulnerabilidade social, ou de
ambas. Isto require establecer estratexias de xestión axeitadas para asegurar o seu uso
eficiente e racional.
Xa que a conca hidrográfica é xeralmente considerada como unha unidade de xestión dos
recursos hídricos comprometidos na mesma, a identificación de zonas hidrolóxicamente
homoxéneas é un aspecto que debe ser tido en conta ao estimar variables hidrolóxicas
implicadas na planificación de estratexias de xestión (como caudais de deseño, eventuais
escenarios de regulación, proxectos de obras e capacidade dos cursos de auga, entre
outros) e contemplar a heteroxeneidade dos ambientes actuais dentro desa unidade de
xestión.
O termo rexionalización é utilizado en Hidroloxía para describir a transferencia de
información dun lugar a outro dentro dunha área de comportamento hidrolóxico similar.
Deste xeito, a rexionalización é utilizada para obter información hidrolóxica en sitios sen
datos ou con pouca información. O principio de rexionalización é a similaridade espacial
dalgunhas funcións, variables e parámetros que permiten tal transferencia. Un beneficio
adicional da análise rexional da información é a súa contribución á mellora da rede de
observacións de datos hidroclimáticos a medida que a metodoloxía explora a información
dispoñible e identifica lagoas.
O obxectivo da investigación desenvolvida nesta tese foi determinar as variables que son
importantes para delimitar rexións hidrolóxicas homoxéneas, aplicando métodos
estatísticos multivariados. Considerouse para a análise a información dispoñible en
concas hidrográficas do Perú e realizouse unha análise comparativa coa conca do Río
Uruguai. Os resultados obtidos indican a adecuación do uso conxunto de varios métodos
multivariados e das curvas de Andrews para a identificación e interpretación das rexións
definidas. A área de aporte, a precipitación, a lonxitude do cauce e o caudal resultaron ser
as características físicas e variables hidrolóxicas máis significativas na diferenciación de
rexións hidrolóxicas homoxéneas [Abstract]
Water is a scarce resource, either because of its quality, quantity or its occurrence. But at
the same time, the conditions of excess give rise to critical situations of water risk, either
by increasing the hydrological threat, social vulnerability, or both. This requires that
appropriate management strategies be put in place to ensure their efficient and rational
use.
The hydrographic basin is usually considered as a unit of water resources management.
For that, the hydrological homogeneous zones identification should be taken into account
in the estimation of those hydrological variables involved in the management strategies
approach (design flows, scenarios, project works and water course capacity, among
others) and to contemplate the heterogeneity of the environments within this management
unit.
The term regionalization is used in hydrology to refer to the transfer of information from
one site to another within an area of similar hydrological behavior. Thus, regionalization
is used to obtain hydrological information in sites with no data or little information. The
principle of regionalization is the spatial similarity of some functions, variables and
parameters that allow such transfer. An additional benefit of regional information analysis
is its contribution to the improvement of a network of hydroclimatic data observations,
as the methodology explores the available information and identifies gaps.
The objective of this research was to determine which variables are significant for
delimiting homogeneous hydrological regions by applying multivariate statistical
methods. The information available in the watersheds of Peru has been considered for the
analysis and a comparative analysis has been carried out with the Uruguay River basin.
The results obtained indicate the convenience of using several multivariate methods
together and the use of Andrews` curves for the identification and interpretation of the
defined regions. The area, precipitation, channel length and flow were the most important
physical and hydrological variables in the differentiation of homogeneous hydrological
regions.
Keywords
Cuencas hidrográficas-Río Uruguay(América del Sur)
Cuencas hidrográficas-Modelos matemáticos
Modelos hidrológicos
Cuencas hidrográficas-Modelos matemáticos
Modelos hidrológicos
Rights
Os titulares dos dereitos de propiedade intelectual autorizan a visualización do contido desta tese a través de Internet, así como a súa reproducción, gravación en soporte informático ou impresión para o seu uso privado e/ou con fins de estudo e de investigación. En nengún caso se permite o uso lucrativo deste documento. Estos dereitos afectan tanto ó resumo da tese como o seu contido Los titulares de los derechos de propiedad intelectual autorizan la visualización del contenido de esta tesis a través de Internet, así como su repoducción, grabación en soporte informático o impresión para su uso privado o con fines de investigación. En ningún caso se permite el uso lucrativo de este documento. Estos derechos afectan tanto al resumen de la tesis como a su contenido