La resistencia de la música al concepto filosófico: una aproximación desde el pensamiento del límite

Use este enlace para citar
http://hdl.handle.net/2183/30524Colecciones
- Teses de doutoramento [2227]
Metadatos
Mostrar el registro completo del ítemTítulo
La resistencia de la música al concepto filosófico: una aproximación desde el pensamiento del límiteAutor(es)
Directores
Sucasas, AlbertoPaz-Gago, José-María
Fecha
2022Resumen
[Resumo]
A literatura do pensamento áchase, neste momento presente, nunha situación abnegada e de
profunda crise. Os derradeiros intentos de sistematización desenvolvidos pola tradición
ilustrada caracterizan a filosofía na metade dun camiño esgotado, tanto na súa vertente
inmanente como na metafísica, sobre todo ante o traxicismo filosófico das últimas décadas.
As artes, en consecuencia, exorcizadas sobre todo dende a novela, o ensaio e a música do
Romanticismo, parecen terse sumado a un diálogo imposible de ser sometido á crítica,
pechando a razón tradicional ao seu uso conceptual e metodolóxico.
A proposta filosófica de Eugenio Trías (1942-2013) restablece a vocación metafísica e o
afán sistemático da tradición europea. O resultado é un magno edificio conceptual presidido
pola noción de límite ¾instancia de separación e de enlace entre o mundo e o trascendente¾
que encamiña expositiva e novedosamente un pensamento que prepara, no século XXI, un
novo marco de comprensión para o suxeito, a filosofía e as artes.
Nesta investigación empréndese ¾dende a denominada filosofía do límite¾ unha análise
da relación visceral que existe entre a filosofía e as artes, especialmente coa música, cuxa
representación oriéntase cara ao concepto de «símbolo». Co símbolo plantéxase en primeiro
lugar a necesidade de xustificar a natureza significativa e cognoscitiva da creación artística
como a actividade que encarna o ser da fronteira (ontoloxía) para poñer de manfiesto a
resistencia que de xeito constante ofrece o traballo categorial; aplicar en segundo lugar á
música o método seguido pola metafísica dende a súa fundación, a partir de cuxos resultados,
intentar complementar ou superar a proposta triasiana en virtude dun discurso unitario e
novo, unha proposta que permita retomar o diálogo, o rumbo e orientación dun pensamento
universal sobre a música.
Finalmente, aplicada á música a noción de límite, achegarase á estética un fecundo campo
de investigación, que encontra na filosofía do século XXI un punto ineludible de reflexión.
Asístese, en síntese, neste traballo, á reflexión metafísica dun fenómeno que acolle tanto a
creadores como a espectadores no seo do límite, isto é, que nos posiciona na delicada
fronteira entre «o que pode dicirse e o que debe calarse». [Abstract]
The literature of thought is, in the present moment, in a critical and selfless situation. The
last attempts at systematization carried out by the Enlightenment tradition characterize the
philosophy into an exhausted path, both in its immanent and metaphysical aspects, especially
in the face of the philosophical tragicism of the last decades. The arts, exorcised above all
by the novel, essay and music of Romanticism, seem to have added to this dialogue
impossible to subject to criticism, closing the traditional reason to its conceptual and
methodological use.
Eugenio Trías’ philosophical approach (1942-2013) restores the metaphysical vocation and
the systematic effort of European tradition. The result is a vast conceptual building
dominated by the notion of limit, as an instance of separation and link between the world
and the transcendence, which gives expositive and novel way to a thought that prepares, in
the 21st century, a new framework of understanding for the subject, philosophy and the arts.
This research undertakes, from the philosophy of the limit, an analysis of the visceral
relationship between philosophy and the arts, especially the music, whose representation of
the limit points to the concept of «symbol». With the symbol, it aims to justify the significant
and cognitive nature of the artistic creation as the activity that embodies the frontier being
(ontology), and whose matter often resists categorial treatment; to apply in second place to
music the method followed by metaphysics from its foundation, from whose results, try to
complement or surpass the triassian proposal by virtue of a unitary and new discourse, a
proposal that allows to resume the dialogue, the course and orientation of universal thinking
about music.
Finally, by applying to music the notion of limit, Aesthetics is approached by a fruitful and
fecund field of research which finds in the philosophy of the 21st century an inescapable
point of reflection. At this point, we attend to the metaphysical reflection of a phenomenon
that welcomes both creators and viewers to the core of the limit, that is to say, to the delicate
frontier between «what can be said and what should remain silent». [Resumen]
La literatura de pensamiento se halla, en el momento presente, en una situación abnegada y
de profunda crisis. Los últimos intentos de sistematización llevados a término por la
tradición ilustrada caracterizan la filosofía en mitad de un camino agotado, tanto en su
vertiente inmanente como metafísica, sobre todo ante el tragicismo filosófico de las últimas
décadas. Las artes, en consecuencia, exorcizadas sobre todo por la novela, el ensayo y la
música del Romanticismo, parecen haberse sumado a un diálogo imposible de someter a
crítica, cerrando la razón tradicional a su uso conceptual y metodológico.
La propuesta filosófica de Eugenio Trías (1942-2013) restaura la vocación metafísica y el
afán sistemático de la tradición europea. El resultado es un magno edificio conceptual
presidido por la noción de límite ¾instancia de separación y enlace entre el mundo y lo
trascendente¾ que da cauce expositivo y novedoso a un pensamiento que prepara, en el
siglo XXI, un nuevo marco de comprensión para el sujeto, la filosofía y las artes.
En esta investigación se emprende —desde la denominada filosofía del límite— un análisis
de la relación visceral entre la filosofía y las artes, especialmente la música, cuya
representación apunta al concepto de «símbolo». Con el símbolo se plantea en primer lugar
la necesidad de justificar la naturaleza significativa y cognoscitiva de la creación artística
como la actividad que encarna el ser de la frontera (ontología) para poner de manifiesto la
resistencia que a menudo ofrece al trabajo categorial; aplicar en segundo lugar a la música
el método seguido por la metafísica desde su fundación, a partir de cuyos resultados, intentar
complementar o superar la propuesta triasiana en virtud de un discurso unitario y nuevo, una
propuesta que permita retomar el diálogo, el rumbo y orientación del pensamiento universal
sobre la música.
Finalmente, aplicada a la música la noción de límite, se acercará a la estética un fecundo
campo de investigación, que encuentra en la filosofía del siglo XXI un punto ineludible de
reflexión. Se asiste, en síntesis, en este trabajo, a la reflexión metafísica de un fenómeno que
acoge tanto a creadores como a espectadores en el seno del límite, esto es, que nos posiciona
en la delicada frontera entre «lo que puede decirse y lo que debe callarse».
Palabras clave
Romanticismo en la música
Arte y filosofía-Ensayos
Filosofía-21ºsiglo
Estética
Música
Intelixencia
Paixón
Ser
Cerco
Ontoloxía
Metafísica
Experiencia
Fronteira
Logos
Símbolo
Razón
Límite
Aesthetics
Art
Music
Intelligence
Passion
Being
Border
Ontology
Metaphysics
Experience
Frontier
Logos
Symbol
Reason
Romanticism
Limit
Pasión
Inteligencia
Arte y filosofía-Ensayos
Filosofía-21ºsiglo
Estética
Música
Intelixencia
Paixón
Ser
Cerco
Ontoloxía
Metafísica
Experiencia
Fronteira
Logos
Símbolo
Razón
Límite
Aesthetics
Art
Music
Intelligence
Passion
Being
Border
Ontology
Metaphysics
Experience
Frontier
Logos
Symbol
Reason
Romanticism
Limit
Pasión
Inteligencia
Derechos
Os titulares dos dereitos de propiedade intelectual autorizan a visualización do contido desta tese a través de Internet, así como a súa reproducción, gravación en soporte informático ou impresión para o seu uso privado e/ou con fins de estudo e de investigación. En nengún caso se permite o uso lucrativo deste documento. Estos dereitos afectan tanto ó resumo da tese como o seu contido Los titulares de los derechos de propiedad intelectual autorizan la visualización del contenido de esta tesis a través de Internet, así como su repoducción, grabación en soporte informático o impresión para su uso privado o con fines de investigación. En ningún caso se permite el uso lucrativo de este documento. Estos derechos afectan tanto al resumen de la tesis como a su contenido