Variabilidad regional de los componentes del balance hídrico

Ver/Abrir
Use este enlace para citar
http://hdl.handle.net/2183/19461Colecciones
- Teses de doutoramento [2227]
Metadatos
Mostrar el registro completo del ítemTítulo
Variabilidad regional de los componentes del balance hídricoAutor(es)
Directores
Paz González, AntonioDuarte, Óscar C.
Fecha
2017Resumen
[Resumen]
Actualmente para planificar y gestionar el territorio se requiere del conocimiento acabado de los
recursos disponibles, siendo el agua uno de los más importantes. Para que las demandas de
agua sean satisfechas, se requiere evaluar la asignación del recurso en tiempo y espacio. El
balance hídrico permite conocer los volúmenes de agua disponibles para ser distribuidos en el
tiempo. Además, es necesaria una amplia red de mediciones para cubrir una región, y aun así,
posiblemente no será suficiente para describir adecuadamente el sistema. Existirán por lo tanto
faltantes de información en tiempo y espacio, y que ya no podrán obtenerse por la observación
o medición directa, pero que sí podrán ser inferidas por técnicas con base estadística.
En Argentina, en líneas generales, la precipitación anual disminuye de este a oeste y de norte a
sur, esto da una idea de cómo varía en el espacio, además existen, según las regiones,
períodos lluviosos o secos que indican la variabilidad temporal en el ciclo anual. Frente a
condiciones de gran variabilidad interanual de las precipitaciones, una red poco densa de
estaciones meteorológicas, y con gran proporción de registros cortos, como las existentes en
Argentina, el desafío es cuál es el método más eficiente para considerar la variabilidad espacio
temporal de las variables hidrológicas.
Los tradicionales métodos de promedios aritméticos de precipitaciones y ponderación con
polígonos de Thiessen, han sido utilizados por años para el cálculo de la precipitación media
areal de una cuenca. Surge entonces, la necesidad de estudiar, validar y difundir metodologías
alternativas, que permitan estimar campos de precipitaciones y evapotranspiración más
confiables y lograr mejores resultados en los balances.
El uso de técnicas de regionalización y de krigeado de datos posibilita la obtención de campos
de variables con distribución espacial que pueden representar su variación en el espacio.
Asociar estos campos con la variación en el tiempo e introducirlos en los modelos de balances
es el desafío. Pero ¿cuánto inciden estas variaciones en los resultados de los modelos?
El objetivo perseguido en esta tesis es el de incorporar las estimaciones de variabilidad de las
componentes del balance hídrico para la determinación de la oferta de agua.
Se realiza en este trabajo la modelación en cuencas de Argentina dentro de Cuenca del Plata
mediante el uso del programa CHAC basado en el método de Témez, e información
hidrometeorológica proveniente de diversos organismos nacionales de Argentina vinculados a
la gestión de los recursos hídricos. La modelación es a paso de tiempo mensual, para un
periodo de 40 años, utilizando campos de precipitación y de evapotranspiración obtenidas por
tres métodos distintos: el tradicional método de polígonos de Thiessen, métodos de
regionalización y técnicas de kriging.
Se contrastan los caudales observados con los simulados empleando estas tres técnicas en 12
cuencas de la margen izquierda del rio Paraná para analizar con cuál de ellas el ajuste con el
hidrograma observado en la sección de control cumple con el nivel de error adoptado.
Los resultados encontrados permiten destacar la importancia de contar con datos
hidrometeorológicos uniformemente distribuidos en el espacio, recomendando una red densa para minimizar los errores de interpolación. Estos datos puntuales, empleados en técnicas de
geoestadísticas, permiten generar campos de precipitación y evapotranspiración. No obstante
el uso de series de tiempo resulta irremplazable para la aplicación de métodos de balances.
El uso de modelos de balances a paso de tiempo mensual resulta suficiente para el
conocimiento estacional de la oferta y una forma sencilla de cuantificarla. La oferta hídrica
mensual estimada mediante balances hidrológicos resulta una valiosa herramienta al momento
de planificar y gestionar las cuencas, en especial para la Cuenca del Plata que proporciona
agua para usos tan variados como la navegación, agrícola, pecuario, humano, energético,
industrial, pesquero, recreativo y como receptor de efluentes industriales y domésticos. [Resumo]
Actualmente para planear e xestionar o terreo é preciso o coñecemento profundo dos recursos
dispoñibles, sendo a auga un dos máis importantes. Para que as demandas de auga sexan
cumpridas é necesario avaliar a distribución do recurso no tempo e no espazo. O balance
hídrico permite coñecer o volume de auga dispoñible ao longo do tempo. Ademais é necesaria
unha rede de medicións para cubrir unha rexión, e aínda pode non ser suficiente para describir
adecuadamente o sistema. Haberá, polo tanto, falta de datos que non están dispoñibles e que
non poden ser obtidos por medición ou observación directa, pero que poden ser inferidos por
medio de técnicas con base estatística.
En Arxentina, en termos xerais, a precipitación anual diminúe de leste a oeste e de norte a sur,
o que dá unha idea de como varía no espazo. Tamén existen, dependendo das rexións,
períodos de choiva ou secas que indican a variabilidade temporal no ciclo anual. Ante
condicións de grande variabilidade interanual de choivas, unha rede de estacións
meteorolóxicas escasa e gran proporción de rexistros de curta duración, como os de Arxentina,
o reto é identificar o método máis eficaz para considerar a variabilidade espazo-temporal das
variables hidrolóxicas.
Os métodos tradicionais, de medias aritméticas de precipitación e ponderación usando
polígonos de Thiessen, foron usados durante anos para calcular a precipitación media areal
para unha conca. Xorde entón, a necesidade de estudar, validar e difundir metodoloxías
alternativas para estimar campos de precipitacións e evapotranspiración máis fiables e acadar
mellores resultados nos balances.Usando técnicas de rexionalización e de kriging pódense
obter campos de variables con distribución espacial que poden representar a súa variación no
espazo. O reto é asociar estes campos coa variación no tempo e introducilos en modelos de
balances. Pero cómo afectan estas variacións nos resultados dos modelos?.
O obxectivo desta tese é incorporar estimacións de variabilidade das compoñentes do balance
hídrico para a determinación da oferta de auga.
Realizouse a modelización de cuncas en Arxentina, na “Cuenca del Plata”, usando o programa
CHAC baseado no método de Témez, ademais de información hidrometeorolóxica de varios
organismos nacionais de Arxentina ligados á xestión dos recursos hídricos. A modelización é
mensual para un período de tempo de 40 anos, usando campos de precipitación e de
evapotranspiración obtidos mediante tres métodos diferentes: o método tradicional dos
polígonos de Thiessen, o método de rexionalización e técnicas de kriging.
Contrastáronse os caudais observados cos simulados, mediante estas tres técnicas, en 12
concas da marxe esquerda do Río Paraná para analizar con cal delas o axuste do hidrograma
observado na sección de control atende ao nivel de erro adoptado.
Os resultados atopados permiten salientar a importancia de posuír datos hidrometeorolóxicos
uniformemente distribuídos no espazo, recomendando unha densa rede para minimizar os
erros de interpolación. Estes datos puntuais usados en técnicas de Xeoestatística, permiten xerar campos de precipitación e evapotranspiración, Nembargantes, o uso de series de tempo
resulta irremplazable para a aplicación de métodos de balances.
O uso de modelos de balances con datos mensuais é suficiente para o coñecemento estacional
da oferta e un xeito sinxelo de cuantificalo. A oferta hídrica mensual estimada mediante
balances hidrolóxicos é unha ferramenta valiosa na planificación e xestión das concas, sobre
todo para a “Cuenca del Plata”, que fornece auga para usos tan variados como navegación,
agricultura, gandería, humano, enerxético, industrial, pesqueiro , recreativo e como receptor de
efluentes industriais e domésticos. [Abstract]
Nowadays land planning and management requires a thorough knowledge of the available
resources, and water is one of the most important natural resources. In order that water
demands could be satisfied, there is a need to assess the allocation of theses resource in time
and space. The water balance method allows determining the volumes of available water that
potentially may be distributed seasonally. However, accurate application of these methods
requires a rather dense network of hydrometerorological measurements, so that in general the
available information is not enough to adequately describe properly the study system. Most
commonly, therefore, the preliminary information required to perform a water balance is scarce
or lacking, both in space and time. In this way the information required, which is not available
from direct measurements or synoptic observations can only be estimated in the best case
using statistical methods.
It has been shown that in Argentina annual precipitation show diminution from east to west and
from north to south, and this general rule gives an approximate idea spatial rainfall variation.
Also according to the different geographical regions, rainy or dry periods indicate the seasonal
variability in the annual cycle. Under conditions responsible for high variability of precipitations,
networks of meteorological stations with, and with big proportion of short registers, like the
existent in Argentina, the challenge is which is the most efficient method to consider the
variability temporary space of the hydrological variables.
Traditional methods used for estimating precipitation, relying on averages obtained by the
Thiessen polygon approach have been used in the past to assess the areal average
precipitation of a basin. Subsequently, the need to study, validate and disseminate different
alternative methodologies has been arisen; these should allow estimating areal precipitations
and evapotranspiration rates in a more reliable manner and therefore it is expected to obtain
better and reliable results in the components of the water balances.
The use of regionalisation techniques and kriging of point data allows to obtain fields of
variables, which are associated to a given pattern of spatial distribution, and this pattern can be
represented The challenge lies in associate these spatial fields with time variations, using the
spatial data sets as input in the models of water balance assessment. In other words, how big
can be the effect of of the spatial variability in the results provided by water balance models?.
Therefore, the objective of this Ph. D. thesis was to incorporate the variability of the main
components of the water balance for assessing the water availability status at the studied
catchments.
The study has been carried out using the information available in various subctachments of Rio
de la Plata basin, using the CHAC model, which is based on the Témez method and the
hydrometerorological information obtained from several national organisms of Argentina
associated to management of water resources. Modelling has been performed on a monthly
base and involved a total period of 40 years. Three different methods have been utilized to obtain precipitation and evapotranspiration data sets as input data of the models, i.e., Thiessen
polygons, regionalization and kriging techniques.
Stream flow estimated using the above mentioned three methods for 12 catchments located at
the left bank of the Paraná river have been checked to analyse what is the method that provides
most reliable data sets matching the measured hygrograms at the control section of the
available stations, taking into account levels of error adapted.
The obtained results also clearly showed that recording data sets of hydrometeorological
variables, which are uniformly distributed along the space, is very important for assessing the
water balance ant to minimise the errors of interpolation. Geostatistical techniques allow
generation of precipitation and evapotranspiration from point data. Nevertheless the use of time
series has been shown to be irreplaceable for the application of methods of balance.
Using balance models at the monthly time scale has been shown to be adequate to quantify the
availability of water and to assess its seasonal occurrence. The monthly water availability
estimated by means of hydrological balances has been found to be a valuable tool for
scheduling and managing the studied basins, located within Rio de la Plata basin. This
catchment provides water for a variety of uses, including navigation, agriculture, and human
consumption, and husbandry, fisheries, energetic, industrial, and recreational and also plays a
role as a receptor of industrial and domestic effluents.
Palabras clave
Hidrología-Aspecto del medio ambiente-Cuenca del Plata (Argentina)
Hidrometeorología
Modelos hidrológicos-Cuenca del Plata (Argentina)
Hidrometeorología
Modelos hidrológicos-Cuenca del Plata (Argentina)
Derechos
Os titulares dos dereitos de propiedade intelectual autorizan a visualización do contido desta tese a través de Internet, así como a súa reproducción, gravación en soporte informático ou impresión para o seu uso privado e/ou con fins de estudo e de investigación. En nengún caso se permite o uso lucrativo deste documento. Estos dereitos afectan tanto ó resumo da tese como o seu contido Los titulares de los derechos de propiedad intelectual autorizan la visualización del contenido de esta tesis a través de Internet, así como su repoducción, grabación en soporte informático o impresión para su uso privado o con fines de investigación. En ningún caso se permite el uso lucrativo de este documento. Estos derechos afectan tanto al resumen de la tesis como a su contenido