Relevancia de la nutrición artificial domiciliaria: incidencia, características e impacto económico en el área sanitaria de Santiago de Compostela
Ver/Abrir
Use este enlace para citar
http://hdl.handle.net/2183/16521Colecciones
- Teses de doutoramento [2165]
Metadatos
Mostrar el registro completo del ítemTítulo
Relevancia de la nutrición artificial domiciliaria: incidencia, características e impacto económico en el área sanitaria de Santiago de CompostelaAutor(es)
Directores
Bellido Guerrero, DiegoMartínez Olmos, Miguel Ángel
Fecha
2015Centro/Dpto/Entidad
Universidade da Coruña. Departamento de MedicinaResumen
[Resumen]
INTRODUCCIÓN
La desnutrición representa un problema grave de salud pública, por su frecuencia, morbimortalidad e implicaciones socioeconómicas. En las últimas décadas, una de las estrategias para combatir este problema ha sido el desarrollo de la nutrición artificial, especialmente domiciliaria (NAD).
A pesar del crecimiento de la NAD existe una notable carencia de información, que se explicaría tanto por la ausencia de registros de NAD obligatorios, como por las grandes diferencias en su organización en los distintos países o regiones.
El objetivo del presente estudio fue evaluar la situación de la NAD en nuestra área sanitaria en cuanto a su incidencia, características o impacto económico y elaborar un proyecto de mejora.
MÉTODOS
Se diseñó un estudio observacional y prospectivo con una duración de 2 años, que incluyó a todos los pacientes que iniciaron NAD en el Servicio de Endocrinología y Nutrición en un año (del 15 de Octubre de 2009 hasta el 14 de Octubre de 2010). Además de la recogida de datos basales de los pacientes, se realizó un seguimiento durante al menos otro año (hasta el 15 de Octubre de 2011), evaluando la evolución epidemiológica, funcional y nutricional de los enfermos. Para el cálculo de la incidencia de la NAD en el área se tuvieron en consideración también los pacientes con NAD prescrita por otros servicios. Finalmente, realizamos una estimación del gasto en NAD en el período de estudio.
RESULTADOS
La incidencia de NAD calculada en nuestra área ascendió a 229 casos/100.000 habitantes/año.
La población en tratamiento con NAD en nuestro medio se caracteriza por un marcado envejecimiento (78,6% de los pacientes ≥65 años) y una alta frecuencia de polimedicación, pluripatología y limitación funcional (80%). Un tercio de los pacientes precisaba cuidador, aunque la sobrecarga generada por la NAD en estos cuidadores
fue baja (más de la mitad no presentaban sobrecarga). Las indicaciones habituales (patología neurológica y oncológica) representaron el 50%. El resto de casos correspondieron a ancianos malnutridos que recibieron períodos cortos de NAD tras un ingreso hospitalario o en el perioperatorio de fractura de cadera. Los suplementos por vía oral (60%) y las fórmulas estándar e hipercalóricas fueron los más empleados. El porcentaje de gastrostomías fue llamativamente bajo (5% al inicio y 12% al final).
Al inicio el 75% de los pacientes presentaban desnutrición, principalmente proteica o mixta. Durante el seguimiento se logró una ganancia de peso de 1,6 Kg, un aumento en el porcentaje de pacientes con normo/sobrepeso (del 74% al 82,7%; p=0,001) y una reducción en el porcentaje de úlceras por presión (15,7% vs 10,3%, p<0,001).
La mediana de la duración de la NAD fue de 8,5 meses y sólo una cuarta parte experimentó alguna complicación, siendo la mayoría gastrointestinales y leves. El índice de ingresos por complicaciones de la NAD fue de 0,083 episodios/paciente/año. El 56,8% de los pacientes habían fallecido al final del período de estudio.
El gasto estimado en NAD fue de 3,65 euros/día (NAD oral) y 8,86 euros/día (NAD por sonda/ostomía). El gasto diario por 1.000 Kcal de dieta fue superior en la NAD oral que en los pacientes con sondas (5,13 euros vs 4,52 euros, p<0,001). El gasto por tratamiento completo finalizado se calculó en 186,60 euros en NAD oral y 531,99 euros en NAD por sonda. El gasto total estimado en todos los pacientes que iniciaron NAD en el período de estudio rondaría el millón de euros.
CONCLUSIONES
La NAD en el área de Santiago presenta una incidencia muy superior a la descrita en la literatura. Es una terapia segura, con escasas complicaciones que permite mejorar el estado nutricional de los pacientes, incluso con períodos cortos de administración. El gasto estimado diario se sitúa por debajo de lo reflejado en otros estudios, probablemente por la elevada frecuencia de NAD oral, respecto a otros registros. En base a las limitaciones detectadas, se ha propuesto un proyecto de mejora que incluiría medidas para aumentar la detección de la desnutrición, favorecer la coordinación entre los servicios prescriptores de NAD, la Farmacia Hospitalaria y
Atención Primaria, protocolizar la información entregada al paciente con NAD, aumentar el porcentaje de gastrostomías e introducir indicadores de calidad. [Resumo]
INTRODUCCIÓN A desnutrición representa un problema grave de saúde pública, pola súa frecuencia, morbimortalidade e implicacións socioeconómicas. Nas últimas décadas, unha das estratexias para combater este problema foi o desenvolvemento da nutrición artificial, especialmente domiciliaria (NAD). A pesar do crecemento da NAD existe unha notable carencia de información, que se explicaría tanto pola ausencia de rexistros de NAD obrigatorios, coma polas grandes diferenzas na súa organización nos distintos países ou rexións. O obxectivo do presente estudo foi avaliar a situación da NAD na nosa área sanitaria en canto á súa incidencia, características ou impacto económico e elaborar un proxecto de mellora.
MÉTODOS Deseñouse un estudo observacional e prospectivo cunha duración de 2 anos, que incluíu a todos os doentes que iniciaron NAD no Servizo de Endocrinoloxía e Nutrición nun ano (do 15 de Outubro de 2009 ata o 14 de Outubro de 2010). Ademais da recollida de datos basais dos doentes, realizouse un seguimento durante polo menos outro ano (ata o 15 de Outubro de 2011), avaliando a evolución epidemiolóxica, funcional e nutricional dos enfermos. Para o cálculo da incidencia da NAD na área tivéronse en consideración tamén os doentes con NAD prescrita por outros servizos. Finalmente, realizamos unha estimación do gasto en NAD no período de estudo.
RESULTADOS A incidencia de NAD calculada na nosa área ascendeu a 229 casos/100.000 habitantes/ano.
A poboación en tratamento con NAD no noso medio caracterízase por un marcado envellecemento (78,6% dos pacientes ≥65 anos) e unha alta frecuencia de polimedicación, pluripatoloxía e limitación funcional (80%). Un terzo dos doentes precisaba coidador, aínda que a sobrecarga xerada pola NAD nestes coidadores foi baixa (máis da metade non presentaban sobrecarga). As indicacións habituais (patoloxía neurolóxica e oncolóxica) representaron o 50%. O resto de casos corresponderon a anciáns malnutridos que recibiron períodos curtos de NAD tras un ingreso hospitalario ou no perioperatorio de fractura de cadeira. Os suplementos por vía oral (60%) e as fórmulas estándar e enerxéticas foron os máis empregados. A porcentaxe de gastrostomías foi moi baixa (5% ao inicio e 12% ao final). No inicio o 75% dos doentes presentaban desnutrición, principalmente proteica ou mixta. Durante o seguimento logrouse unha ganancia de peso de 1,6 Kg, un aumento na porcentaxe de doentes con normo/sobrepeso (do 74% ao 82,7%; p=0,001) e unha redución na porcentaxe de úlceras por presión (15,7% vs 10,3%, p<0,001). A mediana de duración da NAD foi de 8,5 meses e só unha cuarta parte experimentou algunha complicación, sendo a maioría gastrointestinais e leves. O índice de ingresos por complicacións da NAD foi de 0,083 episodios/doente/ano. O 56,8% dos doentes faleceran ao final do período de estudo. O gasto estimado en NAD foi de 3,65 euros/día (NAD oral) e 8,86 euros/día (NAD por sonda/ostomía). O gasto diario por 1.000 Kcal de dieta foi superior na NAD oral que nos pacientes con sondas (5,13 euros vs 4,52 euros, p<0,001). O gasto por tratamento completo finalizado calculouse en 186,60 euros na NAD oral e 531,99 euros na NAD por sonda. O gasto total estimado en todos os pacientes que iniciaron NAD no período de estudo roldaría o millón de euros.
CONCLUSIÓNS A NAD na área de Santiago presenta unha incidencia moi superior á descrita na literatura. É unha terapia segura, con escasas complicacións que permite mellorar o estado nutricional dos doentes, mesmo con períodos curtos de administración. O gasto diario sitúase por debaixo do reflectido noutros estudos, probablemente pola elevada frecuencia de NAD oral, respecto a outros rexistros. Sobre a base das limitacións
detectadas, propúxose un proxecto de mellora que incluiría medidas para aumentar a detección da desnutrición, favorecer a coordinación entre os servizos que prescriben NAD, a Farmacia Hospitalaria e Atención Primaria, protocolizar a información entregada ao doente con NAD, aumentar a porcentaxe de gastrostomías e introducir indicadores de calidade. [Abstract]
INTRODUCTION
Malnutrition is a serious public health problem because its frequency, morbidity, and socioeconomic implications. The artificial nutrition field has developed over the past decades to fight this problem, especially home artificial nutrition (HAN). Despite the growing importance of HAN, there is still a notable lack of information, which can be explained both by the absence of obligatory registries and the large differences among HAN organizations in different countries or regions. The aims of this study were to assess the state of HAN in our health area, with regard to its incidence, characteristics, and economic impact, and to develop an improvement project.
METHODS
An observational, prospective, two-year study was designed that includes all patients who initiated HAN in the Nutrition Unit from October 15, 2009 until October 14, 2010. In addition to this baseline data collection, the patients were followed for at least another year (until October 15, 2011). During this follow-up, we evaluated the epidemiological, functional, and nutritional evolution of the patients. To calculate the incidence of HAN, we also considered the prescriptions in the other hospital departments. Finally, we estimated the economic burden of HAN during the study period.
RESULTS
The incidence of HAN in our area was 229 cases per 100,000 inhabitants per year. The HAN population in our area is characterized by the aged (78.6% of the patients ≥65 years) and a high frequency of polypharmacy, comorbidity, and functional limitations
(80%). A third of these patients needed a caregiver; however, the caregiver burden associated to HAN was low (more than half of the patients had no burden). The usual indications (neurological and oncological diseases) accounted for 50% of the total. The remaining cases were malnourished patients who received short periods of HAN after hospitalization or a hip fracture. The oral supplements (60%) with standard and hypercaloric formulas were used the most. The percentage of gastrostomy was very low (5% at baseline and 12% at the end).
At the baseline, 75% of the patients suffered from malnutrition, mainly protein or mixed. During the follow-up, our patients showed a weight gain of 1.6 kg, an increase in the percentage of normal weight and overweight (from 74% to 82.7%, p=0.001) and a reduction in pressure ulcers (15.7% vs. 10.3%, p <0.001).
The median duration of HAN was 8.5 months. Only a quarter of the patients experienced complications, in most cases, gastrointestinal or mild complications. The admission rate for complications from HAN was 0.083 episodes per patient-year. Among study population, 56.8% died at the end of the follow-up.
The estimated cost of HAN was 3.65 euros per day (oral HAN) and 8.86 euros per day (HAN by tube or ostomy). The daily expenditure per 1,000 kcal of diet was higher for the oral HAN than for patients with tubes (5.13 vs. 4.52 euros, p <0.001). The complete treatment cost was estimated at 186.60 euros and 531.99 euros for oral and tube HAN, respectively. The total estimated cost for all patients who initiated HAN in the study period was around one million euros.
CONCLUSIONS
In our health area, the incidence of HAN is much higher than is described in the literature. HAN appears to be a safe therapy with few complications that improves the nutritional status of the patients, even with short periods of administration. The estimated daily cost is lower than the costs reported in other registries, probably because of the high frequency of oral HAN that we found. However, the study identified some limitations in our practice. We propose an improvement project that would include measures to increase malnutrition screening; promote coordination among HAN prescribing departments, hospital pharmacy, and primary care;
protocolized the information given to patients with HAN; increase the percentage of gastrostomies; and introduce quality indicators.
Palabras clave
Alimentación artificial-Galicia-Santiago de Compostela
Enfermedades de la nutrición-Aspecto sociológico-Galicia-Santiago de Compostela
Enfermedades de la nutrición-Aspecto económico-Galicia-Santiago de Compostela
Enfermedades de la nutrición-Aspecto sociológico-Galicia-Santiago de Compostela
Enfermedades de la nutrición-Aspecto económico-Galicia-Santiago de Compostela
Descripción
Programa Oficial de Doutoramento en Ciencias da Saúde. 5007V01
Derechos
Os titulares dos dereitos de propiedade intelectual autorizan a visualización do contido desta tese a través de Internet, así como a súa reproducción, gravación en soporte informático ou impresión para o seu uso privado e/ou con fins de estudo e de investigación. En nengún caso se permite o uso lucrativo deste documento. Estos dereitos afectan tanto ó resumo da tese como o seu contido Los titulares de los derechos de propiedad intelectual autorizan la visualización del contenido de esta tesis a través de Internet, así como su repoducción, grabación en soporte informático o impresión para su uso privado o con fines de investigación. En ningún caso se permite el uso lucrativo de este documento. Estos derechos afectan tanto al resumen de la tesis como a su contenido